Εκπαίδευση 3.0 (Education 3.0)
Μιλώντας για εκπαίδευση, στο μυαλό μας υπάρχει η αρχετυπική εικόνα του παραδοσιακού δασκάλου στο επίκεντρο της τάξης, που παραδίδει το μάθημα σε μαθητές που ακούν προσεκτικά. Όμως, όπως και η υπόλοιπη κοινωνία, έτσι και η εκπαίδευση εξελίσσεται συνεχώς, ανταποκρινόμενη στις μεταβαλλόμενες πολιτισμικές και τεχνολογικές συνθήκες, και τα προηγούμενα μοντέλα, φαίνονται παρωχημένα όταν ξεπεραστούν. Τα βασικά στάδια της εξέλιξης της εκπαίδευσης από την εμφάνισή της ως τις μέρες μας συνοψίζονται στα παρακάτω 3 (η αρίθμηση έχει δοθεί από τους θεωρητικούς της εκπαίδευσης, έτσι ώστε να θυμίζει εκδόσεις αναβαθμίσεων εφαρμογών ή λειτουργικών συστημάτων):
Εκπαίδευση 1.0
Τα προγράμματα σπουδών που ισχύουν εδώ και αιώνες, βασίζονται σε παραδοσιακά μαθήματα όπως τα γλωσσικά, τα μαθηματικά, οι φυσικές επιστήμες, η ιστορία. Οι τάξεις είναι δασκαλοκεντρικές, ενώ οι μαθητές καθισμένοι στα θρανία τους σε σειρές, ακούν παθητικά και μαθαίνουν αναγκαστικά, πράγματα που μπορεί και να μην τους ενδιαφέρουν και στα οποία θα εξεταστούν για την αξιολόγησή τους. Τα περισσότερα σχολεία και η πλειονότητα των εκπαιδευτικών, (αν και θα το αρνηθούν) εξακολουθούν να λειτουργούν μέσα σε αυτό το μοντέλο.
Αυτό μπορεί να συγκριθεί με το πρώτο στάδιο του ίντερνετ, το Web 1.0, που επικεντρώθηκε σε μια προσέγγιση από πάνω προς τα κάτω στη χρήση του. Οι ιστοσελίδες παρείχαν απλώς τις πληροφορίες που ήθελε ο δημιουργός, δεν ήταν δυναμικές και ήταν κλειστές για εξωτερική επεξεργασία. Η συντριπτική πλειονότητα των χρηστών, ενεργούσαν απλώς ως καταναλωτές περιεχομένου.
Εκπαίδευση 2.0
Οι εκπαιδευτικοί εξακολουθούν να είναι η πηγή της γνώσης, όμως δέχονται περισσότερη αλληλεπίδραση μεταξύ δασκάλου και μαθητή, όπως και μεταξύ των μαθητών, χρησιμοποιώντας μοντέλα συνεργατικής μάθησης, αλλά και ψηφιακά εργαλεία που εμφανίζονται εξελίσσοντας τη διαδικασία της μάθησης.
Το ίδιο συνέβη και στο ίντερνετ με το Web 2.0, όταν αναπτύχθηκαν νέοι τρόποι επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης, που η τεχνολογία διευκόλυνε ή δημιούργησε. Οι χρήστες μπορούσαν να σχολιάζουν ή να κρίνουν, να ρωτούν και να συζητούν μεταξύ τους ή με τους διαχειριστές των σάιτς.
Εκπαίδευση 3.0
Το μοντέλο Education 3.0 είναι μια εξατομικευμένη, κονστρουκτιβιστική προσέγγιση στη διδασκαλία και τη μάθηση. Η εκπαίδευση καθοδηγείται από τα ενδιαφέροντα των μαθητών, οι εκπαιδευτικοί κατεβαίνουν από την έδρα περιοριζόμενοι στο ρόλο του καθοδηγητή, το περιεχόμενο είναι συνεχώς και άμεσα διαθέσιμο χωρίς περιορισμούς τόπου και χρόνου. Οι μαθητές διαδραματίζουν βασικό ρόλο ως δημιουργοί περιεχομένου και γνώσεων, συνεργαζόμενοι όχι μόνο μεταξύ τους ή με τους εκπαιδευτικούς τους, αλλά και με ιδιώτες, φορείς και ιδρύματα από όλο τον κόσμο. Μεγάλο ρόλο φυσικά παίζουν οι διαφόρων ειδών εκπαιδευτικές πλατφόρμες και τα κοινωνικά δίκτυα.
Πολλοί ιστότοποι στις μέρες μας ανήκουν στη φάση Web 3.0. Είναι πλήρως αλληλεπιδραστικοί με τους χρήστες τους, με το περιεχόμενό τους να διαμορφώνεται από αυτούς και δημιουργώντας ψηφιακές κοινότητες π.χ. τα κοινωνικά δίκτυα. Ό,τι προβάλλεται στον καθένα, είναι διαφορετικό ανάλογα με τη δραστηριότητα και τις προτιμήσεις του.
Εξυπακούεται ότι κάθε φορά που εμφανίζεται μια νέα «αναβάθμιση», αυτή συμπληρώνει και βελτιώνει το προηγούμενο μοντέλο, το οποίο συνεχίζει να υφίσταται.
Το μοντέλο Εκπαίδευση 3.0 είναι αρκετά δύσκολο, γιατί απαιτεί αλλαγή νοοτροπίας από μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς και βέβαια διαθεσιμότητα και καλή γνώση ψηφιακών εργαλείων. Επιπροσθέτως, ήδη έχει αρχίσει να συζητιέται το Εκπαίδευση 4.0, όπου βασικό ρόλο θα παίζει η Τεχνητή Νοημοσύνη, με την οποία θα δημιουργούνται μέσω αλγόριθμων, εξατομικευμένα προγράμματα μάθησης για τον κάθε μαθητή και ο ρόλος του δασκάλου θα είναι ακόμα πιο περιορισμένος, οδεύοντας ίσως και προς την εξαφάνισή του.